Afgelopen zomer vertrok NESSC-onderzoeker Margot Cramwinckel op veldwerk naar het zuiden van Rusland, boven Georgië, om vele kilo’s aan gesteentemonsters te verzamelen.

“Samen met collega’s van het Paleomagnetisch laboratorium Fort Hoofddijk en een handvol Russische geologen zijn we een week lang langs de oevers van de Belaya rivier getrokken per Jeep en rubberboot, op zoek naar plekken waar we goed konden boren naar gesteentemonsters. Terwijl Nederland die week zuchtte onder een spectaculaire hittegolf hadden wij het geluk om die week te kunnen werken bij temperaturen van zo’n 35 graden Celsius.

De Belaya rivier stroomt noordwaarts vanuit de bergen van de Kaukasus en snijdt dwars door een gesteentepakket dat tientallen miljoenen jaren oud is. In dit pakket zitten ook gesteenten van een veertig miljoen jaar oude zeebodem die zijn afgezet in een periode waarin de aarde langzaam warmer en warmer werd. Deze periode is het onderwerp van mijn promotieonderzoek. Wij willen graag weten hoe warm de oppervlaktemperatuur van de zee toen precies werd en wat de gevolgen waren voor de biologie en chemische samenstelling van het zeewater.

Terwijl wij onze boren in de stenen zetten vlogen regelmatig straaljagers met een rustgevend lawaai boven ons door de lucht. Op iedere boorplek verzamelden we om de tien centimeter een boorkern, wikkelden onze kernen liefdevol in aluminiumfolie en gaven iedere boorkern een label. Op deze manier verzamelden we in totaal zo’n veertig kilo’s aan stenen die wij uiteindelijk per vliegtuig (niet per straaljager) mee terug namen naar Nederland. Na iedere lange dag in het veld keerden we terug naar ons basiskamp in het plaatsje Kamennomostsky waar we konden bijkomen onder het genot van lokaal bier en chechil (gerookte kaas die naar kip smaakt – logisch toch?).

Voor de volgende stappen in het onderzoek zullen de kilo’s aan gesteentemonsters worden onderzocht in het lab. Daar ondergaan de monsters verschillende analyses om te kunnen ontdekken wat er veertig miljoen jaar geleden precies gebeurde. Zo gaan we onder andere kijken naar magnetische mineralen om mogelijke verschuivingen in het magneetveld van de aarde te kunnen vinden. Ook zullen we de chemische samenstelling van de sedimenten bestuderen om te achterhalen wat er met het klimaat in die tijd gebeurde en onderzoeken we microscopisch kleine fossieltjes om te zien hoe zij op de klimaatsverandering in die tijd reageerden.”