Zelfs tijdens de Antarctische winter smelt op de Zuidpool zoveel sneeuw dat smeltmeren ontstaan. Ook al schijnt de zon er ’s winters niet en duikt het kwik er tot 80 graden onder nul Celsius – op verschillende gletsjers op het continent smelt zoveel sneeuw dat er ondiepe, langgerekte smeltmeren vormen. NESSC-onderzoeker Peter Kuipers Munneke aan het IMAU ontdekte dat warme föhnwind de hoofdoorzaak hiervan is. De resultaten van het NESSC-onderzoek verschenen woensdag 2 mei online in Geophysical Research Letters.

Al zakken de wintertemperaturen in het binnenland van Antarctica tot soms 80 graden Celsius onder nul, aan de kust van het met ijs bedekte continent is het vaak minder koud: zo’n -25 graden Celsius. Op deze plekken kan de temperatuur ’s winters soms nóg verder oplopen, zelfs ruim boven nul, zo blijkt uit nieuw, net gepubliceerd NESSC-onderzoek. Als het kwik in deze gebieden boven het vriespunt komt, smelt op deze plekken sneeuw en ontstaan op de onderliggende gletsjer meerdere meren van smeltwater. Elk van de meren is zo’n vijftig meter breed, een kilometer lang en één à twee meter diep.

Föhnwind
De oorzaak van de plaatselijke temperatuurpieken is warme wind, stelden de onderzoekers vast. Ongeveer één keer per week waait een zeer warme en droge wind van de bergen ten westen van de ijsplaat naar beneden. Deze föhnwind kan de temperatuur binnen enkele uren 15 tot 20 graden doen stijgen.

Glacioloog Peter Kuipers Munneke (IMAU, het klimaatinstituut van de Universiteit Utrecht) is verrast door de uitkomsten: “De smeltmeren komen voor op de Larsen C ijsplaat, een grote drijvende gletsjer in het noorden van Antarctica, waar vorig jaar juli nog een grote ijsberg afbrak. We hadden niet gedacht dat het daar zó hard kon smelten in de winter. Het is er tenslotte aardedonker, dus de zon geeft geen warmte af. Vier jaar geleden hebben we een weerstation neergezet om te onderzoeken hoe het kan dat er in dit gebied relatief veel sneeuw smelt. Onverwacht blijkt dat het komt door smelt in de winter, waarvoor warme wind de verklaring blijkt te zijn.”

Het gehele bericht over de resultaten van het nieuwe onderzoek is hier te lezen.

Publicatie:
Intense winter surface melt on an Antarctic ice shelf
Kuipers Munneke, A. J. Luckman, S. L. Bevan, C. J. P. P. Smeets, E. Gilbert, M. R. van den Broeke, W. Wang, C. Zender, B. Hubbard, D. Ashmore, A. Orr and J. C. King.
Geophysical Research Letters online publicatie, 2 mei 2018
doi: 10.1029/2018GL077899