Bewijs voor actievere waterkringloop in verleden
Nieuw NESSC onderzoek geeft hint dat klimaatopwarming ook in het verleden de waterkringloop ontregelde.
Nat, nat, nat. We merken deze winter maar al te goed dat klimaatverandering ons winterweer laat veranderen. Weergegevens van afgelopen jaren laten zien: tijdens een regenbui valt er meer water naar beneden en in de winter valt er meer regen. Nieuw onderzoek door NESSC wetenschappers aan de Universiteit Utrecht geeft nu een eerste hint dat ook in het verre verleden de opwarming van de aarde tot het ontregelen van de waterkringloop leidde – en dat het mogelijk ook oceaanstromingen beïnvloedde. Het artikel is gepubliceerd in het toonaangevende tijdschrift Science Advances.
Een nieuwe onderzoekstechniek hielp de wetenschappers om aan te tonen dat ruim veertig miljoen jaar geleden de Atlantische Oceaan flink warmer werd na een toename van het CO2 gehalte in de atmosfeer. Deze periode van klimaatverandering staat bij onderzoekers bekend als het MECO, een periode waarin het CO2 gehalte in de atmosfeer opliep tot minstens twee keer de hoeveelheid van vandaag. De oorzaak van deze toename van broeikasgassen is nog omgeven met vragen die klimaatonderzoekers proberen te beantwoorden.
Tropisch zwembad
NESSC onderzoeker Robin van der Ploeg bestudeerde met zijn collega’s aan de Universiteit Utrecht de samenstelling van kleine fossiele schelpjes uit de zeebodem. Hieruit achterhaalde hij de zeewatertemperaturen tijdens het MECO (41 tot 39,6 miljoen jaar geleden) nabij de kust van Newfoundland (Canada), ongeveer op de plek waar 111 jaar geleden de Titanic zonk na een noodlottige botsing met een ijsberg. Door de sterke opwarming van het klimaat op aarde liepen de temperaturen van het water tijdens de piek van de opwarming op tot boven de 26 graden Celsius, temperaturen die een goed tropisch zwembad niet zouden misstaan. Tijdens het MECO had de Titanic de overtocht dus veilig kunnen maken, zelfs in de winter.
Naast een batterij van al bekendere technieken, gebruikten de onderzoekers ook de vrij nieuwe methode van ‘samengeklonterde isotopen’. Deze analyse levert niet alleen een goede reconstructie van de temperatuur van het zeewater op maar ook van het zoutgehalte. Zo ontdekten de onderzoekers dat het zoutgehalte van het oceaanwater tijdens de opwarming steeds verder opliep.
Meer verdamping
De wetenschappers verklaren de verzouting van de oceaan met een hogere versnelling van de waterkringloop, veroorzaakt door het opwarmen van het klimaat: op sommige plekken verdampte meer zeewater, op andere plekken viel er meer regen – een soortgelijke verschuiving die in Nederland natter weer oplevert. Ook hangt de verandering in zoutgehalte mogelijk samen met het veranderen van de oceaanstromingen, wat ook in lijn ligt met scenario’s voor een warmere aarde. Maar, nuanceren de wetenschappers, in hoeverre dit een rol speelde is op basis van deze studie nog moeilijk te zeggen. Daarvoor zijn eerst meer vergelijkbare gegevens nodig van andere locaties.
Artikel:
North Atlantic surface ocean warming and salinization in response to middle Eocene greenhouse warming
Robin van der Ploeg, Margot Cramwinckel, Ilja Kocken, Thomas Leutert, Steven Bohaty, Chris Fokkema, Pincelli Hull, A. N. Meckler, Jack Middelburg, Inigo Müller, Donald Penman, Francien Peterse, Gert-Jan Reichart, Philip Sexton, Maximilian Vahlenkamp, David De Vleeschouwer, Paul Wilson, Martin Ziegler, Appy Sluijs
Science Advances, 2023