Promovendus: Allix Baxter

Datum: 25-09-2023
Tijd: 12:15 – 13:00
Instituut: Universiteit Utrecht
Locatie: Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht

Promotors:
prof. dr. ir. Jaap Sinninghe Damste
prof. dr. Dirk Verschuren

Co-promotor:
dr. ir. Francien Peterse

Titel proefschrift: Reconstruction of late Quaternary climate in eastern equatorial Africa – Calibration, validation and application of tetraether membrane lipid proxies

Abstract:

Klimaatwetenschappers proberen om zo accuraat mogelijke voorspellingen te doen over hoe het klimaat zal veranderen als gevolg van de huidige opwarming van de aarde. Informatie over hoe verschillende klimaatvariabelen (zoals temperatuur en neerslag) in het verleden op elkaar hebben ingewerkt, kan bijdragen aan de interpretatie van de huidige trends en het verbeteren van de klimaatmodellen die worden gebruikt voor deze voorspellingen. Aangezien weergegevens pas sinds de laatste eeuw structureel worden gemeten, maken klimaatwetenschappers gebruik van ‘proxies’, een meetbare grootheid die langdurig bewaard kan blijven en kenmerkend is voor bepaalde klimatologische omstandigheden in het verleden.

In dit proefschrift worden verschillende klimaatproxies getest en vervolgens toegepast op een sedimentkern uit het Chalameer, een 250,000 jaar oud kratermeer gelegen in equatoriaal-Oost-Afrika, om zo de veranderingen in temperatuur en de hydrologische cyclus in de Hoorn van Afrika te reconstrueren. De proxies die in dit proefschrift worden gebruikt zijn gebaseerd op fossiele moleculen die deel uitmaakten van het membraan van archaea en bacteriën. Deze organismen passen de chemische samenstelling van hun membranen aan afhankelijk van de klimatologische condities in het meer waarin ze leven. Daarnaast hebben sommige van deze organismes een specifieke niche in het meer. Het voorkomen en de relatieve verdeling van deze moleculen in het sedimentarchief van een meer kan daarom gebruikt worden om klimaatveranderingen in het verleden te reconstrueren.

In dit proefschrift wordt de betrouwbaarheid van de proxies getest door de relatie tussen klimaatvariabelen en het voorkomen van de membraanmoleculen in het moderne systeem te bestuderen. Daarnaast is het belangrijk om na te gaan of deze relaties ook op lange tijdschalen standhouden. Daarom is onderzocht wanneer in de geologische geschiedenis van het Chalameer de opbouw van de waterkolom vergelijkbaar werd met die van het huidige systeem en de klimaat proxies dus toepasbaar zijn. De uiteindelijke klimaatreconstructie beslaat de laatste 170.000 jaar en zal waarschijnlijk een cruciale bijdrage leveren aan het voorspellen van toekomstige klimaatveranderingen in Oost-Afrika.

Zie ook: NESSC onderzoek: ontdekking van een droogte kantelpunt